El Deportivo de La Coruña ha afrontado una complicada semana tras caer ante el San Fernando. La derrota frente al conjunto gaditano y las posteriores declaraciones de Adrián Lapeña y Álex Bergantiños han puesto el foco de debate en torno a la presión que sufre el equipo por sumar no solo resultados, sino también buen juego desde el inicio liguero tras no ser capaz de conseguir el objetivo del ascenso el pasado curso. De hecho, el propio Borja Jiménez también habló sobre esa cuestión en la rueda de prensa previa al partido de Majadahonda. Un tema sobre el que versó parte del último programa de A Balón Parado, en el que participó el psicólogo deportivo Gabi Pita.
¿Tienen los futbolistas del Deportivo estrés?
Para Pita, es evidente que los futbolistas del Deportivo sí están viviendo un momento de estrés profesional. «Hai que entender que os futbolistas viven nunha situación de estrés potencial que se vai desencadenar segundo o contexto. É algo que depende de moitas cousas, pero no Dépor agora mesmo estanse dando a maioría desas cousas. É dicir, estamos botando no caldo todos os ingredientes», expuso el psicólogo, que citó como factores desencadenantes de ese estrés «a trascendencia do resultado», «a avaliación externa», «a resposta ás expectativas» o también «factores externos que non dependen dun mesmo».
«Un deses factores é a trascendencia do resultado. É dicir, estresa moito máis xogar unha final ca un partido de liga. Pero o Deportivo está convertindo cada partido de liga nunha final. Esa é a primeira situación potencialmente estresora», destacó Pita.
Para Gabriel, «hai outros factores externos que non dependen de ti pero poden ser estresantes, como as perdas de tempo do rival». «A todos, en calquera partido normal, vanos a desesperar. Pero nun partido como o do San Fernando, no que cada minuto se che fai curto, aínda máis», añadió.
«Outro dos factores pode ser a avaliación externa (que implica o feito de xogar en Riazor). Ti como persona, no teu traballo, vas a estar máis estresado segundo a avaliación que poden facer de ti. Todos estamos máis estresados se está o xefe diante que se non o está. Para os xogadores a avaliación vén da afección. Neste caso a afección está facendo unha avaliación negativa permanente, porque se non cumple faillo saber e está no seu dereito. E iso tamén incrementa o nivel de estrés», explicó el psicólogo y técnico de fútbol.
Por último, profundizó en las expectativas: «Todos os que ficharon fixérono cunhas expectativas. O que xa estaba aquí tamén tiña unhas expectativas de rendemento. E tanto a nivel individual como colectivo non hai ningún xogador que estea a altura do que el agardaba que podía dar. E o equipo tampouco está como se esperaba a nivel de rendemento, por máis que a nivel de resultados esteas en playoff».
Precisamente por esta argumentación, Pita explicó que la hinchada debe «entender que o nivel de estrés depende da situación persoal de cada un», por más que sea «normal» aludir a que lo verdaderamente provoca estrés es «ter que pagar as facturas ou o ter a avoa no hospital».
¿Salir adelante a través de lo individual o desde el colectivo?
Otro de los puntos tratados en el programa fue la evidente ‘llamada de socorro’ que los futbolistas están haciendo reconociendo la situación mental por la que pasan: «O primeiro paso é recoñecelo. Pero é como as adiccións: non podes quedar só niso».
«A linguaxe di moito e Álex pronuncia varias veces la frase ‘refugiar en el colectivo’. Iso significa que non me sinto preparado para facer fronte eu só a isto. Iso é un berro de axuda de maneira figurada. Necesito que o equipo me faga saír adiante«, explicó Gabi.
Sin embargo, el psicólogo no considera que esa sea la manera adecuada de progresar: «Eu creo que se debe facer ao revés: debemos conseguir que o xogador estea nun bo o estado a nivel individual para que o colectivo se beneficie. Cando o estado colectivo é de algo de histeria, recuperar ao xogador desde o colectivo paréceme complicado. Porque o colectivo implica 24 xogadores».
¿Cómo trabajar en el aspecto mental?
Pero más allá de realizar un diagnóstico a nivel externo de la situación, Pita profundizó junto a Víctor Losada y Jorge Lema en los pasos a seguir para trabajar el aspecto mental desde el cuerpo técnico. Para el psicólogo deportivo, los mensajes «importan». «Eu non diría algunhas cousas en declaracións aínda que as pense. Díxose que non somos un equipo bo no ida e volta nin un equipo gañador de duelos. Isto é como ter un fillo non moi bo academicamente e cando está estudiando lle dicimos: ‘Estudia moito porque non eres moi bo e se hai unha pregunta complicada igual non aprobas’. Claro, cando o rapaz estea diante do exame vai ter dúbidas e pensará que non vai ser capaz«, ejemplificó.
«Como adestrador, podes destacar certos puntos débiles, pero debes minimizalos a partir de traballar e potenciar os fortes. Tal vez en vez de dicir en que non eres bo, terás que dicir en que eres bo. ‘Somos moito mellores cando temos o balón en determinadas zonas’. Iso ao xogador permitiralle lembrar o que sabe facer e en que é bo», continuó Gabriel Pita.
De este modo, Pita destacó que si él asesorase a Borja Jiménez «o primeiro sería recoñecerlle aos xogadores que é normal que se atopen así». «Débese rebaixar un pouco a presión analizando a importancia que ten o fútbol na vida. O fútbol para os xogadores é fundamental, pero non se pode afrontar como unha situación de vida ou morte. É simplemente un deporte e cando te desinhibes é cando volves a facer o que es capaz de facer. Hai que volver ás bases do que o equipo sabe facer ben, reforzar positivamente as cousas que se están a facer ben e aumentar un pouco a autoconfianza colectiva do equipo. Ao adestrador diríalle que non adicase moito tempo a corrixir erros para non ver só erros e que propuxese tareas para que os xogadores tivesen accións positivas, aumentando as distancias ou xerando superioridades ofensivas para favorecer o gol», profundizó.
Más allá de lo mental
Sin embargo, el profesional de la Psicología también avisó que el análisis de la situación no se puede quedar solo en el aspecto mental: «Se analizamos os goles encaixados contra o San Fernando ou en Vigo, son erros técnico-tácticos nos que case podemos sinalar a xogadores concretos. Iso o adestrador non o pode controlar. O Dépor está manifestando unha fraxilidade defensiva tremenda. Mental tamén, pero non podes por unha por enriba doutra. Se ti encaixas gol e depois iso é un lastre pero non che pode quitar a análise de por qué estamos encaixando tantos goles de maneiras moi similares».
«A análise do mental non pode quitar ao resto. O mental está sustentando ao técnico, táctico e ao físico. É a base. Pero por moita base que teñas, se o equipo falla no físico, no táctico ou no técnico, hai que ir a ese foco. Entón, cos xogadores que están a cometer erros hai que tomar decisións: ou se fai unha aposta por eles, ou saen do once e entran outros», profundizó Pita, que acabó explicando que hay dos formas de afrontar una situación así y se está viendo perfectamente en la actuación de los jugadores blanquiazules: «Ou te enfrentas e respondes agresivamente, ou te inhibes. Hai algúns sobreactivados ou que fan cousas que non deben. Ou ao revés, porque non apareces cando toca ou a pides pero non a queres».