Conversas cuánticas son unha serie de entrevistas ficticias a personaxes que, segundo o subxectivo e ás veces extravagante criterio do autor, resultaron relevantes na historia do Real Club Deportivo. O autor asume a responsabilidade de calquera erro histórico que poida producirse, voluntario ou non, de ningún xeito imputábel ás fontes consultadas. Pasen e lean!

Lévanos a CEDIS até unha esplendorosa mañá do verán de 1953. É luns, 13 de xullo, e polos catro recantos da cidade resoan as rexoubas da salvación do Deportivo, in extremis, nada menos que no campo do máximo rival.

Camiñamos relaxados ao longo do peirao, contaxiándonos da xovialidade estival que converte o mar nunha engurrada tea de brillantes abelorios. Varios bañistas refrescan a calor na praia do Parrote. Durante un breve intre sentimos envexa, mais axiña nos centramos no obxectivo e entramos no flamante Hotel Finisterre, inaugurado apenas cinco anos atrás. Informamos ao recepcionista da nosa cita. O mozo, enxoito e sorrinte, suxírenos agardar nuns sofás de coiro con vistas ao porto. Abstraémonos en silencio contemplando a paisaxe, até que nos rescata do transo unha voz potente e aguda.

– Bo día, señores. Teño só un cuarto de hora, así que por favor sexan concretos.

Senta canda nós e fítanos curioso, de arriba abaixo, tal vez intuíndo algo estraño sobre a nosa orixe. Ten ollos pequenos, como de raposo, un nariz longo e o cabelo mesto e escuro. Decidimos cortar o seu exame visual lanzando ao aire a primeira pregunta.

Supoño que estará moi alegre polo acontecido onte, non si?
Alegre por que?

Por cumprir o obxectivo e salvar o Deportivo, algo que poucas xornadas atrás semellaba difícil.
E teño que sentirme alegre por iso? Por cumprir o meu traballo? Vostedes saben dalgún pedreiro, por exemplo, que chegue a casa e lle diga á muller: “Que feliz estou, Ramona! Tres toneladas de pedra piquei hoxe”! A que non?

Mais ten que admitir que son casos distintos…
Para min non o son. A min chamoume o Deportivo para que fixese un traballo, que era evitar o descenso nesta liguiña. Fíxeno, cobrei, e a outra cousa.

[Ficamos un pouco descolocados pola contundencia da súa resposta, case lindando a grosería. Estamos afeitos a este tipo de reaccións nos adestradores actuais (falo do 2016), mais nos anos cincuenta… Axiña a voz nerviosa de Helenio Herrera nos leva de novo á realidade.]

– Veña, veña! Que teño que coller un tren!

Eh… ben: Falemos das súas orixes. Vostede é un fillo de andaluces que naceu en Bos Aires, medrou en Marrocos e triunfou en Francia. De onde se sinte?
Do mundo enteiro, esa é a miña verdadeira patria. Nunca chego a desfacer de todo as maletas nos lugares onde resido. A estas alturas da miña vida, e tampouco son tan vello, perdín xa a memoria de todas as cidades onde vivín. Ali onde o fútbol me chama, alí vou.

Normalmente con moi bos resultados.
Non me gusta o fracaso. Odio perder. Xa con catro anos tiven que vencer á difteria, que case me manda para o furado. Aquilo marcou o meu carácter. Afíxenme a gañar.

Antes de ser adestrador foi futbolista. Como foron os seus comezos neste deporte.
Foron precarios, realmente. Na mocidade, en Marrocos, alternei distintos traballos coa práctica do fútbol. O meu primeiro equipo foi o Roches Noires. As cousas melloraron no ano 32, co meu salto a Francia. Alí xoguei en distintos equipos até que me fixen adestrador.

Falemos logo desa facerta. Polo xeral, os seus equipos caracterízanse por unha férrea defensa e por renunciar á posesión. Non teme aburrir o espectador?
Que parvada! A min páganme para que gañe partidos. E até onde eu sei, no fútbol gaña o equipo que marca máis goles. Se ti aseguras que non che marquen, xa tes a metade do traballo feito. A posesión e o toque interesaríanme se as porterías estivesen no centro do campo, mais non é así. Eu quero poucos pases e a gran velocidade, chegar ao arco contrario no menor tempo posíbel. Ese é o obxectivo do ataque. O dribbling practicamente entrou en desuso. Pode ser un recurso, mais nunca un sistema. A pelota sempre viaxa máis rápida sen un xogador detrás.

Mais dese xeito pérdese tamén a maxia.
De que maxia me están a falar? No fútbol non existe a maxia, só a paixón e a loita. Eu creo no traballo. Punto. O resto son andrómenas de filósofos e preguiceiros. Os meus xogadores son instruídos ao detalle. Non poden equivocarse. Só co profesionalismo e o perfeccionismo se acadan os obxectivos.

As concentracións dos seus equipos antes dos partidos están relacionadas con ese perfeccionismo do que fala?
Están, por suposto. Os xogadores son homes novos, e teñen as mesmas debilidades que calquera home novo. Téndoos todos xuntos, vixiados, evito tentacións e malos hábitos que poden danar o conxunto. Agora vese como unha extravagancia, mais estou seguro que no futuro será habitual.

Falemos do seu brevísimo paso polo Deportivo. Contratárono cando as cousas estaban moi negras. Aínda así foi quen de salvar o equipo. Cal considera que foi a clave desta reacción?
A min chamáronme como bombeiro, para apagar un lume que estaba xa a consumir toda a casa. O equipo estaba nunha situación realmente difícil. Viña de perder o primeiro partido da liguiña de descenso, e os rivais que quedaban por enfrontar non eran fáciles. Celta, Avilés, Hércules, o filial do Barça… Todos eran equipos potentes. Con tan pouca marxe para mellorar física ou tacticamente, eu centreime na motivación. As primeiras palabras que pronunciei ao entrar no vestiario foron: “Repitan comigo, somos xogadores de Primeira División e non podemos baixar a Segunda”. Isto quixen gravalo ben na cabeza dos xogadores.

Foi ese mesmo convencemento o que o levou a dicir esa frase de “non pasa nada, a liguiña está gañada”?
É que se non me convencía a min mesmo, mal podía convencer ao resto. Ao final da primeira volta da liguiña eramos últimos. Se alguén se rendía, aínda que fose o delegado, iamos de cabeza para o pozo. Manter o ánimo vivo foi o meu principal traballo.

Ese convencemento foi o que lles permitiu chegar vivos ao partido de onte, xogándose a permanencia nada menos que contra o Celta en Balaídos. No club vigués láianse amargamente de supostas argucias para descentralos.
Os laios e os choros son unha das características dos perdedores. Se tivesen gañado, non falarían de nada disto.

Mais o certo é que o autobús do Deportivo chegou tarde a Balaídos, e despois aínda tardaron un bo anaco en saír ao céspede, obrigando o Celta a agardalos baixo a chuvia.
Son circunstancias. Chegamos un pouco tarde e os meus xogadores precisaron o seu tempo para cambiarse. Cada pouco, o timbre do vestiario soaba para apremarnos a saír. Tanta présa tiñan por perder? Os xogadores do Celta puxéronse tan nerviosos que aos trece minutos perdían xa 0 a 2. Controlar as emocións tamén é importante. Todo é fútbol.

Unha vez cumprido o obxectivo da permanencia na Primeira División, marcha da Coruña. Cal será o seu próximo destino?
Iso non o sei nin eu! Con todo, estou convencido de que os mellores anos da miña carreira están aínda por chegar.

Máis Conversas cuánticas:

Federico Fernández-Amor Calvet, fundador do que agora coñecemos como RC Deportivo: “O football estendeuse pola cidade como un andazo de sarampelo”.

Luis Otero, xogador que deixou o Celta polo Dépor en 1924: “A conmoción en Vigo pola miña marcha foi enorme”.

Bebel García, deportivista fusilado en 1936: “Como futbolista, igual que na vida, doulle coa esquerda”.

Santiago Rey Pedreira, arquitecto del moderno estadio de Riazor: «Riazor é un adiantado aos tempos vindeiros».